Του Γιώργου Μαυρογιώργου*
Αν αναλογιστούμε τα αλλεπάλληλα «επεισόδια» αλλαγών, που έχουν γίνει, στο Λύκειο όσο και στα εξεταστικά συστήματα, είναι φανερό ότι είμαστε αντιμέτωποι, για μια ακόμα φορά, με νέες περιπέτειες, που δεν συντελούν στον μετασχηματισμό δομών και περιεχομένου της εκπαίδευσης με σκοπό την άμβλυνση του ταξικού της χαρακτήρα.
ΕΙΧΑΜΕ ΤΙΣ ΥΠΟΣΧΕΣΕΙΣ του Γενικού, Πολυκλαδικού, Ενιαίου Λυκείου, των ΤΕΕ και ΕΠΑΛ, κ.ά. Είχαμε τις Γενικές Εξετάσεις, τις Πανελλήνιες, τις δέσμες, τις Πανελλαδικές, τις υποσχέσεις του «Εθνικού Απολυτηρίου» και της «ελεύθερης πρόσβασης», τις «δέσμες» και τις αυξομειώσεις των εξεταζόμενων μαθημάτων (άλλοτε 4, άλλοτε 12, άλλοτε 6), κτο. Για μια ακόμη φορά, γινόμαστε αποδέκτες εύκολων υποσχέσεων: καλλιέργεια της κριτικής σκέψης, καταπολέμηση της παραπαιδείας, γενική παιδεία, εμβάθυνση, κ.ά. Τα πράγματα, ωστόσο, δεν είναι όπως προβάλλονται.
ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΟΤΙ το Λύκειο μένει εκτός σχολείου, μια και οριοθετείται σαφέστατα από τη μια μεριά το “Νέο Σχολείο” (νηπιαγωγείο, δημοτικό, γυμνάσιο) και από την άλλη το «Νέο Λύκειο». Η Α΄τάξη ορίζεται, επισήμως, ως «γέφυρα» από το Γυμνάσιο. Οι άλλες δύο ως τάξεις εμβάθυνσης και σταδιακής «εξειδίκευσης» που, σε συνδυασμό, συνιστούν μια άλλη προπαρασκευαστική «γέφυρα» προς την.......
τριτοβάθμια εκπαίδευση. Πέρα, από τις δύο ορατές «γέφυρες» κρύβονται και δυσδιάκριτες: η γέφυρα του «αυτοαποκλεισμού»/«αυτοεπιλογής», πριν από την Α΄τάξη, και η γέφυρα της διαρροής και της εγκατάλειψης στη διάρκεια του λυκείου. Οι τελευταίες δύο γέφυρες είναι προσιτές σε μαθητές από μη προνομιούχα κοινωνικά στρώματα. Υπάρχει και η «γέφυρα» ροής προς τα φροντιστήρια. Αυτή θα έχει ακριβά «διόδια»και θα είναι ανοικτή σε όσους διαθέτουν πόρους. Η «γέφυρα» προς την τριτοβάθμια εκπαίδευση προσδιορίζεται από περιορισμούς και ανταγωνισμούς. Όσοι δεν αντέχουν θα παίρνουν το πιστοποιητικό του αποκλεισμού και της ταξικής τους επιβεβαίωσης. Παρά τις «γέφυρες», υπόσχονται γενική παιδεία, εμβάθυνση και εξειδίκευση! Η γενική παιδεία δεν μπορεί να συμπιεσθεί στην Α΄τάξη του Λυκείου ούτε είναι άθροισμα, διαίρεση, πηλίκο και μέσος όρος υποχρεωτικών και επιλεγομένων μαθημάτων. Η γενική παιδεία υποστηρίζεται από το σύνολο της εκπαιδευτικής διαδικασίας στο εννιάχρονο σχολείο και στο Λύκειο.
Η ΡΟΗ του μαθητικού πληθυσμού στις «γέφυρες» του Λυκείου θα ρυθμίζεται και θα ελέγχεται ασφυκτικά από το εξεταστικό σύστημα. Μόνο που αυτό θα αποφασιστεί στο μέλλον. Επιχαίρουν που έχουν εφεύρει τη μαγική συνταγή για την περιζήτητη απεξάρτηση του Λυκείου από τις εξετάσεις! Από τα «μισόλογα» που ακούμε, ωστόσο, προκύπτει ότι οι μαθητές (που δεν θα εγκαταλείπουν) θα καλούνται να συμμετέχουν σε μια διαδικασία αλλεπάλληλων εξετάσεων που θα διαρκούν, πλέον, τέσσερα χρόνια: από την Α' Λυκείου μέχρι και το πρώτο έτος σπουδών στο πανεπιστήμιο. Αυτό συνιστά εξεταστική διαδικασία διαρκείας και εντατικοποίηση της κοινωνικής επιλογής εντός του Λυκείου. Κι αυτά, δίχως οριοθέτηση συγκεκριμένου περιεχομένου σπουδών ή την υποστήριξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας με συγκεκριμένο εκπαιδευτικό υλικό. Τα πάντα αναζητούνται στο διαδίκτυο.
Η ΑΠΟΘΕΩΤΙΚΗ προβολή του «Ψηφιακού Σχολείου»προετοιμάζει μαθητές-ναυαγούς στην αναζήτηση της γνώσης για τις εξετάσεις και για τις εργασίες; Γιατί είναι καινοτομία οι μαθητικές εργασίες; (Έχουν κάτι από «Σκέφτομαι και γράφω» και την «έκθεση ιδεών»). Ο έλεγχος του διαδικτύου σε τίνων τα χέρια βρίσκεται;Είναι, όντως, ενδιαφέρον που υπόσχονται ότι θα αντιμετωπίσουν τη μάστιγα της απομνημόνευσης! Αναρωτιέμαι, μήπως, η παράδοση που δημιούργησε, στο ελληνικό σχολείο, η απομνημόνευση ως νόμιμη αντιγραφή και ως μια μορφή κλοπής πνευματικής ιδιοκτησίας, έχει ετοιμάσει τον δρόμο για πρακτικές copy-paste;
Η ΝΕΑ «ΙΔΕΟΘΥΕΛΛΑ»είναι άκρως αποπροσανατολιστική και αποσπασματική. Πώς είναι δυνατόν, μαθητές που προέρχονται από το «υπαρκτό» εννιάχρονο σχολείο να ενταχθούν στο λεγόμενο «Νέο Λύκειο»; Αυτό δεν προϋποθέτει το «Νέο Σχολείο»; Πού είναι η πρόταση για την τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση; Πού είναι η συνολική πρόταση για το σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση; Αυτά που ανακοινώθηκαν συγκροτούν, απλώς, ένα Ωρολόγιο Πρόγραμμα: προσθαφαιρέσεις διδακτικών ωρών και “συγχωνεύσεις” μαθημάτων. Από ποιο «παράδειγμα» αντλούν την υποβάθμιση του Λυκείου σε ένα απλό θέμα Ωρολογίου Προγράμματος; Τώρα καταλαβαίνω γιατί ένας από τους πρώτους σχολιασμούς αναφέρεται αποκλειστικά στο ποιες ειδικότητες «χάνουν» και ποιες «κερδίζουν» στο Λύκειο που σχεδιάζεται. Πάντως, η «υποχρεωτικότητα» των θρησκευτικών υπαγορεύεται από τη συνταγματική επιταγή της ανεξιθρησκείας! Ποιο είναι το αναλυτικό πρόγραμμα του Λυκείου; Είναι δυνατόν να υποβιβαστεί σε απλές μεθοδολογικές διδακτικές οδηγίες για πρακτικές εφαρμογές; Ποιο είναι το έντυπο ή ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό που να ανταποκρίνεται σε ένα συγκροτημένο και δομημένο πλαίσιο οργάνωσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας; Μέχρι τώρα δίναμε στους εκπαιδευτικούς «έτοιμα μαθήματα». Τώρα, τους συνιστούμε «φτιάξτε τα μόνοι σας». Αυτό σημαίνει, μάλλον, η «αγορά» σάς περιμένει…
Η ΟΠΟΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ, πάντως, γίνεται σε μια περίοδο που από τη μια παρατηρούνται υψηλοί δείκτες διαρροής, εγκατάλειψης και υπο-επίδοσης κι από την άλλη δραματική υποτίμηση των σπουδών και απαξίωσή των τίτλων σπουδών (ανεργία, υποαπασχόληση, ετεροαπασχόληση). Οι πολιτικές, πλέον, ασκούνται στο όνομα του Μνημονίου και η εκπαίδευση σιγά-σιγά μετατρέπεται σε «αγορά» εκπαιδευτικών υπηρεσιών. Το «ψηφιακό σχολείο» είναι πολιορκητικός κριός. Το Λύκειο που θα προκύψει από τις συγχωνεύσεις, με την αναλογία διδασκόντων-διδασκομένων 1:30, είναι το λύκειο της «αγοράς». Σε ένα τέτοιο Λύκειο θα επιτείνεται ο ανταγωνισμός για τις εισαγωγικές. Όσο αυτό συμβαίνει δεν υπάρχει εξεταστικό σύστημα που να συμβάλει στην κατάργηση των φροντιστηρίων. Μόνο η ελεύθερη πρόσβαση θα μείωνε δραστικά τη λειτουργία των φροντιστηρίων. Μάλλον, αυτό είναι το σχολείο που μας απομένει για παραπέρα διαπραγμάτευση, εκτός και εάν αναπτυχθεί μια κοινωνική δυναμική ενάντια σε αυτούς τους σχεδιασμούς. Όπως έχει επισήμως δηλωθεί, το copyright αυτών των προτάσεων το έχει η ΝΔ! Πρόκειται για μια επιλογή αντιγραφής, διαδοχής και συνέχειας. Οπότε, ζητούμενο είναι η ρήξη.
_______________
*Δίδασκε στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Αντιπρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου.
ΑΥΓΗ, 3/4/2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούμε τα σχόλια να είναι σε ευπρεπές επίπεδο, όπως αρμόζει στο χώρο της εκπαίδευσης. Όλα τα σχόλια θα δημοσιεύονται αρκεί να μην θίγεται η τιμή και η υπόληψη κανενός.